Rusya'nın Zengezur Koridorundan Menfaati Ne? Neden Türkiye Planını Destekliyor? İşte detaylar...
Bütün dünya, Kafkasya’da Türklerin birleşmesine, Türkiye’nin lider ülke olmasına ve Azerbaycan’ın güçlenmesine karşı çıkarken Rusya, Karabağ ve Zengezur meselesinde neden bizim yanımızda duruyor? İşte Karabağ savaşında Rusya’nın tutumu ve stratejisine dair detaylar...
Son dönemlerde yine patlayan Ermenistan-Azerbaycan geriliminde Rusya'nın Karabağ için açıklamaları dünya basınında yer aldı. Türkiye ve Rusya'nın her iki ülke arasında savaşın çıkma ihtimaline karşı peş peşe açıklamalar yaptı. Peki özellikle Rusya'nın Karabağ ile ilgili pozitif tutumu neyi işaret ediyor?
SSCB dağıldıktan sonra Ermenistan ve Azerbaycan bağımsızlıklarını kazanan ülkelerden ikisiydi. Karabağ ise bu iki ülke arasında paylaşılamayan bir toprak parçası olarak kaldı. Azerbaycan ve Ermenistan daha SSCB çatısı altındayken 1988 yılında 1. Karabağ savaşı çıkmış, 1994’te bitmişti. O süreçte birçok katliam yaşanmış binlerce soydaşımız şehit olmuştu.
Tarihler 27 eylül 2020’yi gösterdiğinde ise Azerbaycan, yaklaşık 30 yıl Ermeni işgali altında kalan topraklarını kurtarmak için harekat başlattı ve 44 günde büyük bir zafer kazandı. Biz zaten o süreçten bugüne sizlere hangi ülkenin kimi neden desteklediğini açıklamıştık ancak Rusya’ya biraz daha yakından bakmak lazım.
ÇATIŞMALARA ZEMİN HAZIRLADILAR
Rusya, Sovyetler Birliği döneminde, Güney Kafkasya’ya ve hatta Karabağ’a Ermeni nüfusunu yerleştirerek, güney yönünde yayılmasında kullanabileceği önemli bir dayanak noktası oluşturuyordu. Ancak bu politika sadece Sovyetler’in genişleme politikasına hizmet etmekle kalmamış, aynı zamanda 20. yüzyılın sonlarında Azerbaycan Türkleri ile Ermeniler arasındaki çıkan çatışmalara da zemin hazırlamıştı.
Rusya, savaşan iki taraf arasındaki dengeyi korumaya çalıştı; Ermenistan ile ortak güvenlik anlaşması olsa da savaşın bu ülke topraklarında değil, Azerbaycan'ın uluslararası toplumca tanınmış sınırları içerisinde olduğunu söylüyordu.
Azerbaycan’ın Karabağ zaferinden sonra ise Rusya politikasını değiştirdi. Bunun en büyük sebeplerinden biri Ukrayna savaşıydı. Ermenistan bu savaşta yeteri kadar Rusya’ya destek vermemişti. Bir diğer sebep de Rusya’nın dış politikadaki güvenilir müttefiki olan Türkiye… Bizim Karabağ savasında Azerbaycan’ın yanında yer almamız da Rusya’nın taraf belirlemesinde önemli bir unsur oldu. Mevcut politikalar göz önünde bulundurulduğunda Rusya ile Türkiye arasında Güney Kafkasya'da çatışma ihtimali zordu ancak Suriye ve Libya’da yaşananların tekrar etmesi de muhtemeldi.
Zengezur Koridorunun getirecekleri de elbette Rusya için avantaj. Öyle ki Rusya garantörlüğünde yapılan ateşkes anlaşmasının 9. Maddesinde koridorun güvenliği rus güçler tarafından sağlanacak ibaresi bulunyor. Bu durum Rusya’nın bu coğrafyada güçlü bir konuma geçmesini sağlıyor ve denetim üstünlüğüne vurgu yapıyor. Yani Rusya, kendi kontrolü dışında gelişmelerin yaşanmasındansa bu durumun önünü kesmek için son dakikada devreye girip müdahale etmeyi tercih etti.
İRAN DETAYI
Zengezur koridorunun Rusya için bir diğer önemli sebebi de İran’dan gelen yasaklı madde. Ülkeye yasaklı maddenin büyük bir çoğunluğu İran üzerinden geliyor. Zengezur Koridoru İran ile Rusya’nın bağlantısını koparıyor. Putin böylelikle ülkesindeki uyuşturucu kullanımının önüne geçebilecek.
Rusya, İran’ın Hazar’dan Basra Körfezi’ne en yakın koridor olma iddiasını yok ederek Avrasya coğrafyasında ulaşım imkânlarının kendi nüfuz ve kontrol alanının dışına çıkması olasılığını da yok etmiş oluyor. Rusya’nın koridoru kontrol etmesi Zengezur’a yönelik her tür askerî operasyon imkânını sıfırlıyor.
HİNDİSTAN'DAN SİLAH ALDILAR
Ermenistan bu yıl Rusya ile silah anlaşmalarını kesti ve Hindistan'dan daha fazla silah almaya başladı. Ayrıca Rusya'nın hakimiyetindeki Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü CSTO’dan ayrılmak istediğini de ima etti.
Ermenistan ABD ile ortak tatbikat yapması ve Ermenisistan’a yapılan NATO üyeliği teklifi Rusya’yı daha da kızdırdı. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, Ermenistan Başbakanı Paşinyan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev'in geçen yıl Ekim ayında Prag'daki toplantıda bir araya geldiğini hatırlattı ve Paşinyan'ın Karabağ'ın Azerbaycan'ın bir parçası olduğunu kabul ettiğini söyledi.
AZERBAYCAN RUSYA'NIN PLANINI DA BOZDU
Şimdi Rusya her ne kadar Azerbaycan tarafında yer alıyor gibi dursa da Putin hem Zengezur konusuyla ilgili yürüttüğü politikayla hem de Ermenistan’ın karşısında yer almasıyla aslında kendi çıkarlarını gözetiyor. Aslında Karabağ zaferinden sonra gördük ki Azerbaycan o 44 günde sadece Ermenistan’ı yenmekle kalmadı, Rusya’nın Ermenistan üzerinden yaptığı planları da çöpe attı.
